Εισαγωγή
Νιώθοντας επιτέλους απελευθερωμένοι από το βάρος των σχολικών χρόνων, την πίεση, τη βαθμοθηρία, το άγχος, και έχοντας περάσει στο πανεπιστήμιο, οι νέοι φοιτητές έρχονται αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα, που τελικά δεν είναι τόσο τέλεια όσο περιμένανε. Άλλωστε μην γελιόμαστε, και τα πανεπιστήμια στο ίδιο κράτος, στην ίδια κοινωνία, υπό το ίδιο καθεστώς βρίσκονται. Αλλάζει βέβαια η κυβέρνηση, αλλά η πολιτική όχι. Μετά από δύο κύκλους, λοιπόν, κινητοποιήσεων των φοιτητών ενάντια στο νέο νόμο πλαίσιο και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια τα έτη 2006-2007 κατά τη διάρκεια των οποίων καταφέρθηκε να μην αναθεωρηθεί το άρθρο 16 (το άρθρο του συντάγματος που δεν επιτρέπει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων), βρισκόμαστε ξανά αντιμέτωποι με τα ίδια πράγματα…
.
Κολέγια
Ο νόμος για τα ΚΕΣ (κέντρα ελευθέρων σπουδών) μαζί με το νόμο για τα «κολέγια» (το νέο όνομα για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια) λειτουργεί ως παραθυράκι για το άρθρο 16 και ουσιαστικά προσπαθεί να καθιερώσει την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση. Και οι δύο νόμοι πέρασαν συνωμοτικά με συνοπτικές διαδικασίες μέσα σε καλοκαιρινούς μήνες, ακριβώς για να μην αντιμετωπίσουν την οργανωμένη αντίδραση των φοιτητών και του κόσμου. Επίσης εξίσου συνωμοτικά δόθηκε και η τελική άδεια λειτουργίας των κολεγίων. Η άδεια αυτή εκκρεμούσε και θα δινόταν μέσα στο Σεπτέμβρη. Όταν όμως προκηρύχθηκαν οι εκλογές ο υπουργός παιδείας είπε ότι η αδειοδότηση αναβάλλεται. Λίγες μέρες όμως πριν τις εκλογές, τελικά εξέδωσε τη σχετική υπουργική απόφαση και η άδειες δόθηκαν. Όπως γίνεται αντιληπτό, ο εμπαιγμός και η κοροϊδία είναι τεράστια. Για μια ανάλυση για τα ΚΕΣ υπάρχει σχετικό κείμενο του σχήματος.
.
Ο νέος νόμος πλαίσιο
Ο νέος νόμος-πλαίσιο αρχίζει να εφαρμόζεται μετατρέποντας το πανεπιστήμιο σε επιχείρηση. Το πακέτο της αντιμεταρρύθμισης περιλαμβάνει: τετραετή προγράμματα, πειθαρχικά συμβούλια και επιτροπές, ανώτατο όριο φοίτησης 2ν, πιστωτικές μονάδες ανά μάθημα, αλλαγές στα προγράμματα σπουδών με κριτήρια τις διατάξεις του νέου νόμου, προαπαιτούμενα μαθήματα, 13 εβδομάδες μαθημάτων υποχρεωτικά για να θεωρηθεί έγκυρο ένα εξάμηνο, ολοένα πιο συχνά καταγραφή παρουσιών στα μαθήματα, στη σχολή μας μετατροπή της πτυχιακής εργασίας (μιας κατ’ άλλα σημαντικής διαδικασίας για τον φοιτητή καθώς για πρώτη φορά δεν απομνημονεύει αλλά παράγει γνώση) σε υποχρεωτική και αύξηση των παρακολουθήσεων κάθε εργαστηρίου σε τουλάχιστον 9, περιορισμός του ασύλου με προφάσεις όπως “μείωση της εγκληματικότητας” (που για να μειωθεί θα πρέπει να μην υπάρχει κοινωνική ανισότητα και όχι περισσότερη αστυνόμευση) και με πραγματικό στόχο την κατάργηση των κοινωνικών ελευθεριών, αξιολόγηση με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, εισαγωγή “manager”, δια βίου εκπαίδευση κ.α.. Εντέλει ένα πανεπιστήμιο επιχείρηση, που λειτουργεί σύμφωνα με τις επιταγές τις ελεύθερης αγοράς, περισσότερο εντατικοποιημένο και λιγότερο ελεύθερο. Τελικά, αυτό που επιδιώκουν είναι η δημιουργία ενός πλήθους υπεπληροφορημένων μεν, αμόρφωτων δε, πτυχιούχων
Συμπληρωματικά με τα προηγούμενα, έρχονται να επιβάλλουν εμμέσως το ελάχιστο δυνατό οικογενειακό εισόδημα του μελλοντικού φοιτητή με την επιδιωκόμενη κατάργηση της δωρεάν σίτισης-στέγασης καθώς και με την αύξηση των εισιτηρίων λεωφορείων και τρένων.
.
Η λέσχη
Στο πλαίσιο της αδιαφορίας γα κάθε τι που δεν παράγει κέρδος ή γενικά το ωφελεί, το κράτος συνεχίζει την υποχρηματοδότηση της λέσχης, ενώ παράλληλα μεγάλο τμήμα αυτής της ήδη χαμηλής χρηματοδότησης χαρίζεται με τη μορφή κέρδους στην εργολαβικά εταιρία προσωπικού της λέσχης. Μια λέσχη που έχει προδιαγραφές να δουλεύει με παραπάνω από 200 άτομα και αυτή τη στιγμή λειτουργεί με 30, με την ποιότητα του φαγητού και των προσφερόμενων υπηρεσιών αναπόφευκτα να είναι μειωμένη. Να σημειωθεί ότι έχουν απολυθεί πάνω από 20 εργαζόμενοι τα τελευταία χρόνια. Τελικά, όλη η λέσχη απειλείται με κλείσιμο λόγω χρηματοδότησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι φέτος η λέσχη χρηματοδοτείται από κονδύλια της πρυτανείας που προορίζονταν για άλλους σκοπούς και όχι από το κράτος. Πρώτη συνέπεια της υποχρηματοδότησης, είναι ότι φέτος η πάνω λέσχη θα μείνει κατά κανόνα κλειστή.
Η απόπειρα υπονόμευσης της λέσχης έχει ως απώτερο σκοπό την ιδιωτικοποίησή της. Πρόκειται για τυπική στρατηγική. Κάθε φορά που θέλουν να ιδιωτικοποιήσουν κάτι, το υποβαθμίζουν εσκεμμένα, στη συνέχεια αποδίδουν την υποβάθμιση στην υποτιθέμενη κακή κρατική διαχείριση και προβάλλουν ως μόνη λύση «εξυγίανσης» την ιδιωτικοποίηση.
Σε περίπτωση που η λέσχη ιδιωτικοποιηθεί θα υποβαθμιστεί η ποιότητα του φαγητού αφού θα μπει στη μέση το κέρδος και επιπλέον πολλοί φοιτητές θα στερηθούν τη δωρεάν σίτιση λόγω της πιο αυστηρής εφαρμογής των κριτηρίων για τη σίτιση που θα ακολουθήσει. Κάτι τέτοιο δεν πρέπει να περάσει με τίποτα. Γι’ αυτό σας καλούμε να στηρίξετε κάθε πρωτοβουλία ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της λέσχης.
.
Τους χώρους που έχουμε στο φυσικό για να συναντιόμαστε δε θα μας τους πάρουν.
Μέχρι τις αρχές της προηγούμενης χρονιάς οι αίθουσες Α12 , Α13 , Α11 της σχολής μας έμεναν ξεκλείδωτες μέρα νύχτα όλες τις μέρες της εβδομάδας και τα σαββατοκύριακα και μπορούσε να πάει ο καθένας και να τις χρησιμοποιήσει. Πέρυσι κάποια στιγμή άρχισαν να τις κλειδώνουν με αποτέλεσμα να στερηθούμε έναν ακόμη χώρο όπου μπορούμε να συναντηθούμε χωρίς να πρέπει να πληρώσουμε και χωρίς να είμαστε εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες.
Η κίνηση αυτή είναι κομμάτι μιας μεγαλύτερης επίθεσης. Μετά την ψήφιση του νέου νόμου πλαίσιο πριν δυο χρόνια, γίνεται μια επιχείρηση καταστροφής του ανοιχτού δημόσιου χαρακτήρα των χώρων του πανεπιστημίου. Αυτό μεθοδεύεται με ενέργειες όπως η απόπειρα κατάργησης του ασύλου, η τοποθέτηση μπαρών και φυλάκων σε κεντρικές εισόδους των πανεπιστημίων, οι αυξανόμενες περιπολίες ανδρών της ασφάλειας με πολιτικά και τέλος με την προσπάθεια να σταματήσει η ελεύθερη χρήση αιθουσών του πανεπιστημίου για εκδηλώσεις, συζητήσεις ή άλλα δρώμενα.
Η βασική πρόφαση που χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθεί αυτή η ενέργεια είναι ότι γίνονται καταστροφές στις αίθουσες. Αυτή η δήλωση είναι διαστρεβλωμένη, γιατί στο φυσικό για παράδειγμα οι περισσότερες ζημιές έχουν γίνει σε χώρους που κλειδώνουν (π.χ. γραφεία). Και λέμε ότι είναι πρόφαση γιατί καταστροφές γίνονταν και παλαιότερα στις σχολές αλλά κανείς δεν πρότεινε το να κλειδώνουν ούτε οι αίθουσες, ούτε οι σχολές. Αυτό προτείνεται τώρα γιατί τώρα θέλουν αυτό που είπαμε παραπάνω: να σταματήσει η ελεύθερη χρήση των χώρων του πανεπιστημίου. Βέβαια αυτό το θελαν από πάντα, απλώς τώρα μπορούν πιο εύκολα να το πουν και να το περάσουν, γιατί δε θα υπάρχουν σοβαρές αντιδράσεις λόγω της κάμψης του φοιτητικού κινήματος.
Επίσης, γίνεται μια προσπάθεια να υπερτονιστούν αυτά τα φαινόμενα και μάλιστα από κάποιους που στην καλύτερη συναινούν με τη σιωπή τους και στη χειρότερη κλέβουν οι ίδιοι εκατομμύρια μέσα από μίζες στα ερευνητικά, συναινούν στις εργολαβίες που υπάρχουν στο πανεπιστήμιο, και αδρανούν μπροστά στην υποχρηματοδότηση των βιβλιοθηκών.
Όχι δε λέμε πώς όλα είναι καλά και δε γίνονται ζημιές. Αλλά το θέμα είναι άλλο. Το θέμα είναι αν θέλουμε να δίνουμε επιφανειακές ή ουσιαστικές λύσεις στα προβλήματα. Γιατί αν θέλουμε να δούμε τις αιτίες του προβλήματος θα δούμε ότι οι καταστροφές δε γίνονται γιατί κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται κακοί, αλλά γιατί η κοινωνική ανισότητα και καταπίεση τους κάνει να δρουν έτσι.
Το θέμα επίσης είναι αν θέλουμε να βλέπουμε την πραγματικότητα και να μην τη διαστρεβλώνουμε για να εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντά μας. Γιατί ακόμη και αν δεν ενδιαφερόμαστε να λύσουμε τα προβλήματα στη ρίζα τους, θα δούμε ότι ο καλύτερος τρόπος στην υπάρχουσα κατάσταση να μη γίνονται ζημιές, δεν είναι ένα άδειο πανεπιστήμιο, αλλά ένα πανεπιστήμιο ζωντανό, όπου θα κυκλοφορεί συνέχεια κόσμος και θα το προστατεύει αν χρειαστεί.
Υπάρχει βέβαια και η λογική του ότι λύση για αυτά είναι η ερήμωση του πανεπιστημίου, η κατάργηση του ασύλου και η “φύλαξη” του από την αστυνομία. Αυτή η «λύση», όμως, δεν λύνει τα αίτια του φαινομένου και στην ουσία διαιωνίζει το πρόβλημα, ίσως ακόμα και να το χειροτερεύει καθώς υπάρχουν ιστορικές ενδείξεις ότι, με τη καταστολή, τέτοια φαινόμενα πιθανώς να διογκώνονται γενικά στην κοινωνία σε βάθος χρόνου. Επίσης, ακόμα και αν μειωθεί επιφανειακά η εγκληματικότητα, στο βωμό αυτού θα έχουμε θυσιάσει την ελευθερία μας που είναι πολύ πιο σημαντική.
Ένα άλλο επιχείρημα που μπορεί να υπάρξει είναι ότι στις αίθουσες υπάρχουν ή πρόκειται να τοποθετηθούν ακριβά μηχανήματα για την υποστήριξη του μαθήματος και κάπως πρέπει να προστατεύονται. Αν αυτό είναι το θέμα, εμείς προτείνουμε να είναι φορητά και να φεύγουν από την αίθουσα με το τέλος των μαθημάτων. Και αν αυτό δε γίνεται, τότε προτιμούμε να μην υπάρχουν μηχανήματα σε ορισμένες αίθουσες και αυτές να μένουν ανοιχτές. Θεωρούμε πολύ σημαντικότερο το να έχουμε ένα μέρος που να μπορούμε να συναντηθούμε. Ίσως φαίνεται υπερβολικό αλλά δεν είναι. Σκεφτείτε πόσοι χώροι εκτός από τα σπίτια μας υπάρχουν όπου να μπορείς να συναντηθείς χωρίς να πρέπει να πληρώσεις και όπου να είσαι προστατευμένος από τις καιρικές συνθήκες; Πραγματικά ελάχιστοι και ολοένα λιγοστεύουν.
Τέλος, το πιο ύπουλο ίσως επιχείρημα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι ότι δε μας απαγορεύουν να χρησιμοποιήσουμε τις αίθουσες. Θα μας τις δίνουν αρκεί να τους ζητήσουμε την άδεια. Είναι ύπουλο γιατί φαίνεται λογικό αλλά στην πραγματικότητα εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο αυτό που θέλουν να κάνουν: το πανεπιστήμιο όλων θέλουν να το κάνουν πανεπιστήμιο δικό τους, τσιφλίκι τους που για να μπεις μέσα πρέπει να σου το επιτρέψουν αυτοί, υποβαθμίζοντας το δημόσιο κοινωνικό χαρακτήρα του.
Ε, λοιπόν εμείς θέλουμε το πανεπιστήμιο να παραμείνει όλων, κοινό. Θέλουμε να το χρησιμοποιούμε ελεύθερα και να μην πρέπει κάθε φορά να περνάμε ανάκριση και να δίνουμε αναφορά.
Για όλους αυτούς του λόγους σας καλούμε να στηρίξτε τις κινήσεις που θα γίνουν για να ξανανοίξουν οι αίθουσες που τώρα κλειδώνουν.
.
Επίλογος
Βρισκόμαστε σε εποχή κρίσης, όπου η κατάσταση είναι ρευστή, κάτι που την καθιστά επικίνδυνη και ταυτόχρονα ελπιδοφόρα. Πρέπει ως άνθρωποι και ως φοιτητές να εναντιωθούμε στην επέλαση που συντελείται στην παιδεία όπως και σε κάθε τομέα, μέσα από αμεσοδημοκρατικές και αντιιεραρχικές κινηματικές διαδικασίες και να αγωνιστούμε για να κερδίσουμε τα αυτονόητα: μια πραγματικά δημόσια κοινωνική δωρεάν παιδεία με στόχο τη γνώση και όχι το κέρδος, και γενικά μια κοινωνία όπου μπορούμε να ζούμε με αξιοπρέπεια και όχι απλά να επιβιώνουμε.
19/10/2009
Αυτόνομο Σχήμα Φυσικού (persona non grata)