ή η κρίση, οι κροίσοι, τα κυρίαρχα ψέματα των ημερών, οι επιλογές μας, οι επιθυμίες μας
Η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνει μέτρα λέγοντας ότι είναι μονόδρομος για να βγει η ελληνική οικονομία από την κρίση της, αποτέλεσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Μέτρα που είναι κοινώς αποδεκτό πως είναι κοινωνικά άδικα και που πλήττουν κυρίως τους μη έχοντες. Μείωση μισθών, πάγωμα και μείωση των συντάξεων, πάγωμα των προσλήψεων, αύξηση των άμεσων και έμμεσων φόρων, αύξηση ορίων ηλικίας, ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας. Ταυτόχρονα επιστρατεύονται τα ιδεολογικά και επικοινωνιακά όπλα του συστήματος για να αποπροσανατολίσουν τον κόσμο, να τον χειραγωγήσουν, να τον τρομοκρατήσουν και εν τέλει να γίνουν τα μέτρα αποδεκτά από την κοινωνία και να θεωρηθούν αυτονόητα, ενώ εντείνεται και η καταστολή σε μια προσπάθεια να ελεγχθούν οι κοινωνικές αντιδράσεις.
Σε αυτήν τη κρίσιμη κατάσταση θεωρούμε αναγκαίο να παραθέσουμε και την δικιά μας άποψή και ανάλυση για κάποια κομβικά σημεία που βρίσκονται στο προσκήνιο αυτήν την περίοδο.
Η κρίση δεν είναι μια φυσική καταστροφή, όπως προσπαθούν να το παρουσιάσουν, που ήρθε ξαφνικά εκεί που δεν το περιμέναμε. Οι κρίσεις εμφανίζονται συχνά στον καπιταλισμό και βασίζονται σε ιστορικά αίτια. Δηλαδή, είναι προϊόν των επιλογών των κυρίαρχων στη διαρκή τους προσπάθεια να αυξήσουν ολοένα και περισσότερο τα κέρδη τους (π.χ. η συνεχής μείωση των μισθών που επιβάλλουν οδηγεί σε αδυναμία κατανάλωσης άρα σε μείωση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων), αλλά και των αρνήσεων των καταπιεσμένων να υποτάξουν όλο και περισσότερα κομμάτια της ζωής τους στον καπιταλισμό, αρνήσεων που μπαίνουν εμπόδιο στην ακόρεστη δίψα για κερδοφορία (π.χ. άρνηση των ανθρώπων να μην κάνουν τίποτα άλλο από το να δουλεύουν για να αποπληρώσουν τα δάνεια τους, άρνηση να εντατικοποιήσουμε τις σπουδές μας, άρνηση να ζούμε σε ένα κατεστραμμένο περιβάλλον με αντάλλαγμα επίπλαστες ανάγκες).
Η κρίση δεν έχει ως αίτιο την κακή διαχείριση του υπάρχοντος οικονομικού συστήματος ή την ανικανότητα κάποιων πολιτικών. Το πρόβλημα δεν είναι απλά η αδιαφάνεια, η φοροδιαφυγή και οι καταχράσεις χρημάτων από πολιτικούς και άλλους ισχυρούς. Δεν είναι ζήτημα πολιτικών προσώπων, ούτε αλλάζει η κατάσταση από κυβέρνηση σε κυβέρνηση. Ο καπιταλισμός αλλάζει προσωπείο, προσαρμόζεται κάθε φορά στις υπάρχουσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, αλλά στην ουσία δεν μεταβάλλεται. Οι από πάνω προσπαθούν κάθε φορά να αναπαράγουν την εξουσία τους, να εκμεταλλεύονται τους από τα κάτω, να πλουτίζουν εις βάρος τους, να τους χειραγωγούν και να καταστέλλουν πολιτικά, ιδεολογικά και σωματικά τις αντιδράσεις τους. Ο καπιταλισμός δε βελτιώνεται, ανατρέπεται.
Και μη γελιόμαστε με κινήσεις εντυπωσιασμού που ακούγονται αυτόν τον καιρό (π.χ. βουλευτές επιστρέφουν το αυτοκίνητο που τους παρέχεται). Αυτές οι ενέργειες κινούνται στα πλαίσια του θεάματος και της επικοινωνιακής πολιτικής τους, ενώ επί τις ουσίας δεν αλλάζει τίποτα και αυτοί συνεχίζουν να κρατάν την πολιτική και οικονομική εξουσία.
Η έννοια της «κοινής και ενιαίας εθνικής οικονομίας» δεν υπάρχει. Είναι ένας αστικός μύθος που προάγει την εθνική και όχι την ταξική συσπείρωση. Παρουσιάζουν την οικονομία σαν ένα ενιαίο κατασκεύασμα από το οποίο όλοι ωφελούμαστε όταν λειτουργεί ομαλά ή όλοι ζημιωνόμαστε όταν μπλοκάρει (όπως τώρα σε περίοδο κρίσης).Παρουσιάζουν την κρίση, ένα πρόβλημα δικό τους, σαν πρόβλημα όλης της κοινωνίας χρησιμοποιώντας όρους όπως «στο όνομα του εθνικού οφέλους» και «θυσίες από όλους για το ξεπέρασμα της κρίσης» . Η τακτική αυτή έχει ως σκοπό να αποπροσανατολίσει τον κόσμο και εν τέλει να τον πείσει ότι είναι λογικό να επωμιστεί το βάρος της μείωσης της δικιάς τους κερδοφορίας, να θεωρήσουμε τον εαυτό μας συνυπεύθυνο για αυτήν την κρίση και να κάνουμε θυσίες για την δικιά τους ανάκαμψη. Τα μέτρα που παίρνονται είναι απλώς ένα από τα πολλά παραδείγματα. Σε αυτήν την περίπτωση ταιριάζει πολύ μια φράση του Μπρεχτ: είναι σαν να λέει ο ψαράς στο σκουλήκι «πάμε να ψαρέψουμε μαζί»…
Πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε αυτό για να καταλάβουμε ότι τα εθνικά όρια δεν υπάρχουν. Το κεφάλαιο, αν και χρησιμοποιεί πολλές φορές τα εθνικά όρια όταν το συμφέρει, δεν αναγνωρίζει καμία πατρίδα για τον εαυτό του (π.χ. οι έλληνες εφοπλιστές θα άλλαζαν πολύ εύκολα τη σημαία αν δεν γινόταν τα χατίρια τους). Αλλά ούτε και τα συμφέροντα των καταπιεσμένων έχουν εθνικά όρια. Δεν φταίνε απλά οι κακοί ξένοι, ούτε και στην ελλάδα όλοι θέλουν το καλό μας. Και σε άλλες χώρες οι πλούσιοι και οι ισχυροί προσπαθούν να επιβάλλουν αντίστοιχα μέτρα και η κοινωνία αντιδρά και αντιστέκεται όπως εμείς. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο κοινός εχθρός είναι οι έχοντες την οικονομική και πολιτική εξουσία σε κάθε κράτος και να μη δεχόμαστε τους πλαστούς εθνικούς διαχωρισμούς που μας παρουσιάζουν, βάση της παλιάς στρατηγικής του «διαίρει και βασίλευε».
Σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία παίρνουμε όλοι θέση. Οι εποχές είναι ρευστές και γι’ αυτό επικίνδυνες και συγχρόνως ελπιδοφόρες. Επικίνδυνες γιατί αν δεν αντιδράσουμε το σύστημα θα προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, θα αναδιαρθρώσει τις δομές του και θα αναγεννηθεί πιο δυνατό εντείνοντας την επιβολή του και έχοντας καταπατήσει όλα τα κεκτημένα μας. Ελπιδοφόρες γιατί δημιουργούνται οι συνθήκες για να ριζοσπαστικοποιήσουμε των αγώνα μας και να κινηθούμε συνειδητοποιημένοι ενάντια στη ρίζα των προβλημάτων μας:
Ο ένας δρόμος είναι αυτός της παθητικότητας και της ηττοπάθειας. Το να δεχτούμε παθητικά αυτήν την επίθεση ισοδυναμεί με το να αποδεχόμαστε την κατάσταση και να γινόμαστε συνένοχοι σ’ αυτήν. Αν ο καθένας μας και γενικά η κοινωνία διαλέξει αυτόν τον δρόμο θα οδηγηθούμε σε σταδιακή συντηρητικοποίηση, οπότε αξίες όπως αυτές της απάθειας, του ατομικισμού, του ανταγωνισμού με τον συνάνθρωπό σου, του ρατσισμού και του εθνικισμού, θα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να ανθίσουν. Σε αυτήν την περίπτωση, ο κόσμος κοιτάει την πάρτη του και κλείνεται στο μικρόκοσμό του, δείχνοντας πλέον και φανερά μια αφοπλιστική αδιαφορία για την υπόλοιπη κοινωνία. Τέτοιες λογικές αντιτίθενται στη δημιουργία συλλογικών δεσμών διεκδίκησης και αγώνα, αφήνοντας έτσι ανοιχτό το πεδίο στους από πάνω να επιβάλουν τις όποιες καταστροφικές για τους από κάτω οικονομικές, νομικές, και ηθικές καταστρατηγήσεις απαιτούνται για να αυξήσουν την κερδοφορία τους, μιας και πλέον όχι μόνο δεν θα υπάρχει ουσιαστική αντίδραση αλλά θα είναι αποδεκτές από την κοινωνία, ως αναγκαίο κακό για την ορθοπόδηση του συστήματος και την υποτιθέμενη μελλοντική εξασφάλιση. Στην ουσία, αν η κοινωνία ακολουθήσει αυτό το δρόμο, τους δίνεται η ευκαιρία να επιτεθούν σε όποια κοινωνικά δικαιώματα και κεκτημένα έχουν μείνει όρθια ακόμα και εμποδίζουν την ακόρεστη και ζωτικής σημασίας για αυτούς αύξηση των κερδών τους.
Ο άλλος δρόμος είναι αυτός του συλλογικών διεκδικήσεων και του αδιαμεσολάβητου αγώνα. Ο δρόμος της συλλογικής αντίστασης στην επίθεση που δεχόμαστε και ταυτόχρονα της οικοδόμησης εναλλακτικών δομών έξω από το υπάρχον. Πρέπει επιτέλους να σπάσουμε την διστακτικότητα, τη μιζέρια, την ηττοπάθεια και το φόβο που διακατέχει αρκετούς από εμάς και να συνειδητοποιήσουμε ότι με όπλο την αλληλεγγύη, την αποφασιστικότητα, τη θέληση και τη μαζικότητα μας μπορούμε να επιφέρουμε ριζοσπαστικές αλλαγές, να πειραματιστούμε έξω από τα καπιταλιστικά όρια και τους κανόνες, να φανταστούμε, να σκεφτούμε, να οργανωθούμε, να ζυμωθούμε, και εν τέλει να πραγματώσουμε τις ιδέες και τις επιθυμίες μας. Να δημιουργήσουμε όλα εκείνα που θα μας επιτρέπουν να ζούμε από κοινού, ισότιμα και με αξιοπρέπεια, βασιζόμενοι σε σχέσεις κοινότητας και αλληλεγγύης.
Οι από πάνω έχουν βάλει το όπλο στο τραπέζι και μας το λένε ξεκάθαρα: «θα σας τα πάρουμε όλα και όχι μόνο θα θεωρείτε ότι είναι για το καλό σας, αλλά θα πείτε και ευχαριστώ». Στην περίοδο που διανύουμε η βιτρίνα του κράτους πρόνοιας θρυμματίζεται και η καταπάτηση (ή καλύτερα η ποδοπάτηση) των δικαιωμάτων και των κεκτημένων των από κάτω γίνεται πλέον χωρίς προσχήματα. Η απάντησή μας να είναι αποφασιστική: «Εμείς οι από κάτω είμαστε η δύναμη που κινεί αυτόν τον κόσμο, εμείς τα παράγουμε όλα, τα δικαιούμαστε και τα θέλουμε. Και δε μας αρκεί απλώς ένα κράτος πρόνοιας που θα μας δίνει μερικά ψίχουλα. Τα θέλουμε όλα»
17/3/2010
Αυτόνομο Σχήμα Φυσικού (persona non grata)