Ναι αγαπημένη μου
εμείς γι’ αυτά τα λίγα και απλά πράγματα πολεμάμε
για να μπορούμε να ‘χουμε μια πόρτα, έν’ άστρο, ένα σκαμνί
ένα χαρούμενο δρόμο το πρωί
ένα ήρεμο όνειρο το βράδυ
για να ‘χουμε έναν έρωτα που να μη μας τον λερώνουν
ένα τραγούδι που να μπορούμε να το τραγουδάμε…
Τάσος Λειβαδίτης
.
Κάθε μέρα, ολοένα και περισσότερο συνειδητοποιούμε ότι ο καπιταλιστικός κόσμος δεν μπορεί να γίνει πια ανεκτός. Δεν είναι μόνο η οικονομική εξαθλίωση στην οποία εξωθούνται ολοένα και περισσότεροι ανάμεσά μας. Είναι πολύ περισσότερα. Είναι που όλο και περισσότερο πρέπει να ζούμε σαν μηχανές, είναι το «πιο γρήγορα, πιο γρήγορα» που ακούμε από όλες τις μεριές, είναι η αίσθηση ότι η ζωή μας δεν έχει νόημα, είναι η μοναξιά, η κατάθλιψη, η θλιμμένη φάτσα που έχουμε κάθε πρωί στο λεωφορείο, το γαμημένο ξυπνητήρι, το ότι κάθε πρωί σηκωνόμαστε με βρισιές, με κατάρες για την αποπνικτική μέρα που ξημερώνει, αντί με τη χαρά ότι θα ζήσουμε άλλη μια όμορφη μέρα. Είναι που για την εξουσία είμαστε αριθμοί. Είναι η αβεβαιότητα για το αύριο. Είναι που δεν ξέρεις ούτε καν πώς λένε αυτόν που μένει στο απέναντι μπαλκόνι. Είναι οι πλαστικές ντομάτες που τρώμε, ο βρωμερός αέρας που αναπνέουμε, ο καρκίνος που όλοι λίγο πολύ έχουμε στο τσεπάκι. Είναι που αντί να ακούμε το κελάηδισμα των πουλιών, τον αχό του ποταμού, το θρόισμα των φύλλων, ακούμε κορναρίσματα και μαρσαρίσματα. Είναι που δεν μπορούμε να βρούμε ένα μέρος να κάτσουμε να ακούσουμε το κύμα που σκάει στη ακροθαλασσιά γιατί σε κάθε όμορφη παραλία φυτρώνει και από ένα beach bar.
Είναι που σπουδάζουμε τη φυσική, την επιστήμη που μελετά το φυσικό κόσμο, μέσα σε αμφιθέατρα που δεν έχουν παράθυρα και φωτίζονται μόνο με τεχνητό φωτισμό. Είναι που το πανεπιστήμιο μοιάζει όλο και περισσότερο με το σχολείο, που εξαιτίας του μεγέθους της ύλης αρχίζουμε πάλι να σημειώνουμε τα SOS που πέφτουν στις εξετάσεις, που αντί να μαθαίνουμε για τη χαρά της γνώσης, μαθαίνουμε για τις εξετάσεις και το πτυχίο, που οι υποχρεωτικές παρουσίες στα μαθήματα γίνονται ένα όλο και πιο εκτεταμένο φαινόμενο, που πολλοί αντιδραστικοί καθηγητές εκμεταλλεύονται τη θέση ισχύος τους για να προπαγανδίζουν τις ιδέες τους και να εκβιάζουν τη σιωπή των φοιτητών που διαφωνούν. Είναι που αν θες να τελειώσεις το φυσικό στα τέσσερα ή στα πέντε χρόνια έχεις ελάχιστα περιθώρια χρόνου να κάνεις στη ζωή σου άλλα πράγματα εκτός από το να διαβάζεις. Είναι που οι καθηγητές παραδίδουν το μάθημα τόσο γρήγορα που νομίζεις ότι έχουν πάρει κοκαΐνη. Είναι που «αυτοί που δε θέλουν να διδάξουν, διδάσκουν αυτούς που δε θέλουν να μάθουν», που από καθηγητές και φοιτητές υπάρχει ένα κλίμα «άντε να τελειώνουμε» και αν ρωτήσεις παραπάνω από μία ερώτηση η οποία στοχεύει στη γνώση και ξεφεύγει από τα στενά πλαίσια της εξεταστέας ύλης σου λένε ότι δεν υπάρχει χρόνος (αλλά ούτε και διάθεση) λόγω της μεγάλης ποσότητας της ύλης, της εντατικοποίησης και του ότι πολύς κόσμος μπαίνει στη σχολή όχι γιατί θέλει να μάθει αλλά εξαναγκασμένος προκειμένου να μη βιώσει την ακραία εκμετάλλευση του ανειδίκευτου εργάτη. Είναι που προάγεται ο ανταγωνισμός και ο ατομισμός και όχι η συνεργασία και η αλληλεγγύη μεταξύ των φοιτητών. Είναι που αναγκάζεσαι να αφήσεις τις σπουδές για να δουλέψεις, ή που τα κάνεις μαζί και δεν έχεις χρόνο για τον εαυτό σου.
Είναι που στη δουλειά σε αντιμετωπίζουν σαν δούλο, που το αφεντικό σε εξευτελίζει και σου συμπεριφέρεται σα σκουπίδι. Είναι που για να βγάζουν φράγκα τα αφεντικά δεν κάνουν προσλήψεις και σε εξαναγκάζουν να εντατικοποιείσαι και να κάνεις τη δουλειά δυό ή τριών ανθρώπων. Είναι τα ελαστικά, σπαστά και ευέλικτα ωράρια, είναι που δουλεύεις 4 ώρες το πρωί, τέσσερις τα απόγευμα και τρως όλη σου τη μέρα στη δουλειά και τα λεωφορεία. Είναι που άλλοι σου λένε τι θα κάνεις και πώς θα το κάνεις, που δεν έχεις κανένα έλεγχο πάνω στην εργασία σου, που πολλές φορές η δουλειά σου δεν έχει κανένα νόημα. Είναι που δουλεύεις μαύρα και τώρα με το αντίτιμο που μπαίνει στις εφημερίες στα νοσοκομεία δε θα έχεις καμία πρόσβαση σε δωρεάν περίθαλψη. Είναι τα εργατικά ατυχήματα επειδή τα αφεντικά περικόπτουν τις δαπάνες για ασφαλείς συνθήκες εργασίας. Είναι που σε αναγκάζουν να δουλεύεις απ’ το πρωί ως το βράδυ για ψίχουλα, που πρέπει να κάνεις δυο δουλειές (και αν βρεις) για να τη βγάλεις. Είναι που σε εκβιάζουν ότι αν δεν υποτιμήσεις τον εαυτό σου με κάθε τρόπο και αν δε δουλέψεις για λιγότερα θα σε απολύσουν. Είναι που σου κόβουν τα ρεπό ή σε αφήνουν απλήρωτο για μήνες και απαιτούν να συνεχίσεις να δουλεύεις σαν να μην τρέχει τίποτα. Είναι που είσαι αναλώσιμος, που ανά πάσα στιγμή μπορούν να σε διώξουν και να πάρουν στη θέση σου κάποιον άλλο. Είναι που μέσα σ’ όλα αυτά θα πρέπει να είσαι ευδιάθετος και ευγενικός με τους πελάτες, να έχεις διαρκώς εκείνο το πλαστικό χαμόγελο ανεξαρτήτως τι συμβαίνει στη ζωή σου. Είναι που αν είσαι γυναίκα δεν φτάνουν όλα αυτά, έχεις και το αφεντικό ή τον προϊστάμενο να σου την πέφτει. Είναι που αν αντιμιλήσεις, αν προσπαθήσεις να αγωνιστείς και να αντισταθείς θα δεχθείς κάθε είδους επίθεση, συκοφάντηση και τρομοκράτηση από τα αφεντικά, από «συναδέλφους» που για να επιπλεύσουν στη λάσπη της εκμετάλλευσης παίρνουν το μέρος των αφεντικών ή από επαγγελματίες συνδικαλιστές που τα έχουν βρει με το αφεντικό.
Είναι τα πυρηνικά απόβλητα, οι πετρελαιοκηλίδες και τα καμένα δάση. Είναι οι ξαπλώστρες που πληρώνεις στις παραλίες και το ότι δεν μπορείς να πάρεις μια σκηνή και να στήσεις κάπου και να μείνεις όπως συμβαίνει εδώ και χιλιάδες χρόνια στη ιστορία του είδους μας. Είναι τα απλανή βλέμματα στα μπαρ και έξω από τα μπαρ, είναι που βρίσκεσαι με την παρέα σου και αντί να μιλήσεις, να παίξεις να γελάσεις και να κλάψεις, πίνει σιωπηλά ο καθένας τον καφέ του ενώ παράλληλα παίζει στο κινητό του. Είναι οι επιδερμικές σχέσεις, οι επιφανειακές χρησιμοθηρικές «φιλίες», το ότι μπορεί να έχεις 125 «φίλους» στο facebook αλλά ούτε έναν να σε στηρίξει σε μια δύσκολη στιγμή, να μοιραστείς μαζί του τους φόβους σου ή τη χαρά σου χωρίς να σε φθονεί γι’ αυτήν πίσω από την πλάτη σου. Είναι που όλο και λιγοστεύουν αυτά που προσφέρονται δωρεάν με αγάπη και τρυφερότητα και όλο και περισσότερο αυξάνονται αυτά που προσφέρονται επί πληρωμή. Είναι που δεν μπορείς να είσαι ο εαυτός σου, που αν δε φορέσεις τη μάσκα σου βγαίνοντας από το σπίτι είσαι ο «μίζερος» και ο «αρνητικός απέναντι σε όλα». Είναι που αντί να λες στον άλλο «να βρεθούμε» του λες «να πάμε για καφέ», σαν να μην υπάρχει φιλία χωρίς κατανάλωση, που άμα πεις στον άλλο «δε γουστάρω ρε μαλάκα να πληρώσω στο bar για να σε δω» θα το πάρει σαν «είσαι τσιγκούνης» και αν επιμείνεις θα μείνεις μόνος. Είναι για κάποιους ανάμεσά μας ο ρατσισμός, το να σε υποτιμούν μόνο και μόνο επειδή έχεις άλλο χρώμα δέρματος ή μιλάς σπαστά ελληνικά ή έχεις «περίεργο όνομα».
Είναι που κάθε διαπροσωπική στιγμή γίνεται διαφήμιση, που σου δείχνουν μια χαρούμενη οικογένεια για να σου πουλήσουν το νέο υπερμαλακό κωλόχαρτο, που η lacta είναι η σοκολάτα του έρωτα. Είναι που ωθούμαστε να αρνηθούμε τον εαυτό μας και να συμμορφωθούμε με τα κυρίαρχα πρότυπα στα οποία για να αρέσεις αν είσαι άντρας πρέπει να μην κλαις, να μην έχεις φόβους, να είσαι γυμνασμένος, μάγκας, δυνατός και γαμιάς και αν είσαι γυναίκα πρέπει να φοράς στριγκάκια, να είσαι αδύνατη σαν μοντέλο, να είσαι βαμμένη και χτενισμένη καταλλήλως για την περίσταση, να μην παραλείπεις να ξυρίζεσαι κάθε μέρα και να είσαι και λίγο γατούλα. Είναι επίσης που αν είσαι γυναίκα έχεις τον κάθε «γαμιά» να σου φωνάζει από το αυτοκίνητο που περνάει εξευτελιστικά σχόλια, είναι που τρέμεις κάθε φορά στο δρόμο όταν γυρνάς μετά τις έντεκα στο σπίτι μην τυχόν και κάποιος ακόμη πιο γαμιάς σε βιάσει. Είναι που η ερωτική επαφή έχει γίνει γαμήσι, που ακόμη κι αν είναι για μια μόνο βραδιά αντί αυτή να είναι ένα παιχνίδι, ένα αντάμωμα, ένας πειραματισμός, ένα ταξίδι, ένα μοίρασμα, μια εξερεύνηση, είναι χρησιμοποίηση του άλλου, προσπάθεια να κάνεις αυτό που είδες στην τσόντα προχθές, μια αλκοολική –συνήθως- εκσπερμάτωση και μια ακόμη αφορμή για να περηφανευτείς στον εαυτό σου και στην παρέα σου. Είναι που δεν υπάρχει ισοτιμία, σεβασμός, ειλικρίνεια αλλά υποκρισία, ψευτιά και προσπάθεια να εκμεταλλευτείς ερωτικά τον άλλο.
Είναι που μεταφερόμαστε αντί να ταξιδεύουμε. Είναι που σε λίγο αντί να βρεθούμε με τους φίλους μας θα κάνουμε τηλεδιάσκεψη. Είναι που όσο πληθαίνουν τα μέσα επικοινωνίας τόσο χάνεται η πραγματική επικοινωνία, που το έρχομαι να σε δω στη γιορτή σου, έγινε αρχικά σε παίρνω τηλέφωνο και έπειτα σου στέλνω SMS. Είναι που όλο και αυξάνονται οι παρέες στις οποίες τα κινητά παίζουν μουσική και όλο και λιγοστεύουν εκείνες που τραγουδούν οι ίδιες. Είναι που όλο και περισσότερο φωτογραφίζουμε τη ζωή μας αντί να τη ζούμε. Είναι που μόνο sex δεν κάνουμε ακόμα μέσω facebook. Είναι που ενώ παλιά υπήρχε σε κάθε γειτονιά μια βρύση, σήμερα είναι σχεδόν όλες κλειστές και πρέπει να αγοράζεις μπουκαλάκια για να πιεις νερό. Είναι η ερημοποίηση των εδαφών και τα εγκαύματα που κάνεις αν μείνεις 20 λεπτά χωρίς αντηλιακό κάτω από τον ήλιο του καλοκαιριού. Είναι που η πράσινη ανάπτυξη είναι πράσινη καπιταλιστική ανάπτυξη και είναι ο τρόπος για να αποκτήσει ο ήλιος και ο αέρας ιδιοκτήτη στον οποίο εμείς οι υπόλοιποι θα πληρώνουμε αντίτιμο. Είναι που η (καπιταλιστική) νανοτεχνολογία και η (καπιταλιστική) βιοτεχνολογία παρουσιάζονται ως ο τρόπος να θεραπευτούν ασθένειες αλλά στην πραγματικότητα είναι ο τρόπος με τον οποίο οι εξουσιαστές επιδιώκουν να επεκτείνουν τη μηχανοποίηση και τον έλεγχό τους πάνω στη ζωή μέχρι το απειροστό μέγεθος των κυττάρων και των μορίων. Είναι που από όλα πρέπει να βγαίνει κέρδος…
Ο καπιταλιστικός κόσμος… Γύρω μας και μέσα μας… Ο κόσμος της «ελευθερίας, ισότητας, αδελφοσύνης[1]»… Ας σταθούμε λίγο να τον θαυμάσουμε…
.
Δε μας αρέσει αυτός ο κόσμος, δεν τον θέλουμε. Είναι εξαιρετικά βίαιος και αφιλόξενος για τη ζωή.
Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε σκεφτεί ότι θέλουμε να τα παρατήσουμε όλα, να αποσυνδεθούμε, να φύγουμε και να πάμε να ζήσουμε αλλού, αλλιώς. Χωρίς καπιταλισμό και εξουσία, χωρίς η κάθε σχέση να μετατρέπεται σε αγοροπωλησία και κάθε αγαθό σε εμπόρευμα. Χωρίς το θέαμα να διαστρεβλώνει και να απονοηματοδοτεί τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Ο λόγος που δεν το κάνουμε είναι ότι ξέρουμε πώς αν αυτό το σύστημα δε σταματήσει να υπάρχει θα μας βρει όπου και να πάμε. Είναι στη φύση του να επεκτείνεται και αν δεν πεθάνει (η καλύτερα αν δεν το σκοτώσουμε φτιάχνοντας μια νέα μορφή συνύπαρξης), θα εξαπλωθεί αργά ή γρήγορα παντού.
Δε λέμε ότι όλα είναι μαύρα. Όμως, βιώνουμε ή βλέπουμε άλλους να βιώνουνε τέτοια προβλήματα και δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε απέναντι σε αυτά στο όνομα της «αισιοδοξίας». Η πραγματική αισιοδοξία, ελπίδα και διάθεση για αληθινή ζωή είναι που μας οδηγεί να ευχαριστιόμαστε τη ζωή, να κρατάμε τα ωραία, αληθινά και ουσιαστικά πράγματα αλλά ταυτόχρονα να προσπαθούμε να λύσουμε τα προβλήματα που υπάρχουν και όχι να κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας και να τα αγνοήσουμε. Και επειδή αντιλαμβανόμαστε ότι πολλά από αυτά τα προβλήματα έχουν ως κύριο αίτιο την εμπορευματοποίηση και τον κατακερματισμό που προωθεί αυτό το σύστημα σε κάθε πτυχή της ζωής μας, θεωρούμε ότι θα τα λύσουμε συλλογικά και όχι ατομικά και γι αυτό και συλλογικοποιούμαστε.
Κάποιοι και κάποιες απελπίζονται και δραπετεύουν ατομικά. Το ρίχνουν στα ναρκωτικά, στα video game, στο αλκοόλ, στο οπαδιλίκι.
Άλλοι πάλι προσπαθούν να συμφιλιωθούν με την κατάσταση απωθώντας στα βάθη της ψυχής τους το γεγονός ότι είναι άνθρωποι με όνειρα και αισθήματα και όχι ρομπότ. Γίνονται κυνικοί σε μια προσπάθεια να αμυνθούν απέναντι στην καθημερινή βία που δέχονται: «τι να κάνουμε έτσι έχουν τα πράγματα», «αν δεν πατήσεις επί πτωμάτων δε θα επιβιώσεις» κλπ. Πιέζουν τον εαυτό τους να αποδεχτεί αυτή την κατάσταση ως φυσιολογική ενώ ξέρουν ότι δεν είναι.
Μερικοί κυριευμένοι από την (δίκαιη) οργή τους χάνουν την ψυχραιμία τους. Προσπαθούν να αντεπιτεθούν αλλά μέσα στην οργή τους χάνουν τον ορίζοντα. Λένε «ας κάνουμε κάτι, οτιδήποτε». Αλλά έτσι ξεχνούν να σχεδιάσουν και οι πράξεις τους γίνονται «τουφεκιές στον αέρα»: Καθώς δεν αποτελούν επιμέρους στιγμές μιας πορείας αλλά μόνο διάσπαρτες πράξεις, αδυνατούν να δημιουργήσουν περάσματα προς έναν καινούριο κόσμο.
Εμάς αυτός ο κόσμος μας έχει κουράσει, τον έχουμε βαρεθεί, τον έχουμε σιχαθεί, η καθημερινότητά του μας εξοργίζει, αλλά παραμένουμε ψύχραιμοι. Σχεδιάζουμε και πράττουμε συλλογικά. Παίρνουμε δύναμη από την αλληλεγγύη μεταξύ μας, από τον αγώνα μας και την ιστορία αυτών που αγωνίστηκαν πριν από εμάς και προχωράμε. Δεν είμαστε απελπισμένοι. Είμαστε μόνο λίγο φοβισμένοι σχετικά με το πού μπορούν να φτάσουν για να μας εμποδίσουν αυτοί που έχουν συμφέρον να μην σταματήσει η εκμετάλλευση και η καταπίεση που ζούμε. Αλλά ο φόβος μας αυτός είναι μικρός μπροστά στο φόβο ότι θα ζήσουμε όλη μας τη ζωή στον κόσμο που περιγράψαμε παραπάνω και στη θέλησή μας να μη συμβεί αυτό. Μικρός μπροστά στη θέλησή μας να φτιάξουμε έναν άλλο κόσμο στον οποίο θα μπορούμε να ζήσουμε. Θέλουμε η ζωή μας να έχει νόημα. Να είναι δημιουργία και χαρά, όχι αλλοτρίωση και κατάθλιψη. Να μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας, να χτίζουμε σχέσεις ανθρώπινες και βαθιές με τρυφερότητα, κατανόηση και αλληλεγγύη. Να μπορούμε να ονειρευόμαστε και να γελάμε δίχως φόβο. Να ξέρουμε ότι το φαΐ που τρώμε είναι καθαρό από χημείες και λοιπές μαλακίες, ότι ο αέρας που αναπνέουμε δε μας σκοτώνει λίγο λίγο. Θέλουμε να ζούμε με ανθρώπινους ρυθμούς. Να μπορούμε να ξυπνάμε κάθε πρωί με τη χαρά που ξυπνάμε για να πάμε μια εκδρομή. Όχι κάθε μέρα να είναι εκδρομή, δε μας πειράζει να εργαζόμαστε δεν είναι εκεί το θέμα. Το θέμα είναι ο τρόπος που δουλεύουμε. Άλλο να δουλεύεις σε μια δουλειά με τ’ αφεντικό πάνω απ΄ το κεφάλι σου, με ρυθμούς απάνθρωπους και εξοντωτικούς, φτιάχνοντας κάτι που άλλοι σου έχουν πει πώς θα είναι και το οποίο συχνά δεν έχει καμία χρησιμότητα, και άλλο να δουλεύεις συλλογικά και συντροφικά με ανθρώπινους ρυθμούς, με τα αστεία και τα καλαμπούρια παράλληλα με τη δουλειά, χωρίς να σε εκμεταλλεύονται και για να φτιάξεις κάτι που έχεις αποφασίσει συλλογικά για το πώς θα είναι και ποια είναι η χρησιμότητά του. Τότε και η αγγαρεία ακόμη γίνεται ευχάριστα. Θέλουμε να μην αναγκαζόμαστε να ανταγωνιζόμαστε τους συνανθρώπους μας. Θέλουμε να αυτοπροσδιοριζόμαστε, να αποφασίζουμε εμείς για τη ζωή μας και όχι να μας λένε πώς θα ζήσουμε. Θέλουμε ο πόλεμος εναντίον της ζωής να σταματήσει.
.
Και τι να κάνουμε λοιπόν;
Αυτό που για εμάς τους από κάτω κάνει την κατάσταση ανυπόφορη αλλά και αυτό που μας εμποδίζει να την αλλάξουμε, είναι ότι ο καθένας και η καθεμιά μας είναι μόνος/η. Ότι δεν έχει κάποιους με τους οποίους μπορεί να μοιραστεί τα προβλήματα του, τις σκέψεις του, τους φόβους του, τα όνειρά του. Και αν αυτό δεν ισχύει ακόμα σε απόλυτο βαθμό –πράγματι υπάρχουν ακόμη εδώ κι εκεί κάποιες σχέσεις, χώροι, φιλίες, παρέες, κοινότητες όπου υπάρχει ακόμα η αλληλεγγύη και το μοίρασμα και δεν έχει κυριαρχήσει το εμπόρευμα και η εξατομίκευση- είναι γιατί οι αντιστάσεις (συλλογικές και ατομικές) είναι ακόμη ζωντανές. Ωστόσο δεν έχουμε αμφιβολία ότι η κατεύθυνση του καπιταλισμού είναι ακριβώς προς την καταστροφή κάθε συλλογικότητας και αυτό ακριβώς πρέπει να αποτρέψουμε-αντιστρέψουμε.
Έχουμε ξεχάσει να βοηθούμε και να στηρίζουμε ο ένας τον άλλο, να συνεργαζόμαστε για να φτιάξουμε κάτι κοινό, να αγωνιζόμαστε από κοινού για να αλλάξουμε τα πράγματα, να μαθαίνουμε ο ένας απ’ τον άλλο και να αλλάζουμε τους εαυτούς μας. Μας έχουν κάνει να φοβόμαστε να εκφραστούμε, να ντρεπόμαστε που θέλουμε να παραμείνουμε άνθρωποι. Τα τελευταία 20 χρόνια αυτό ήταν το μεγαλύτερο μάθημα που έπρεπε να μάθει ο καθένας: «έχεις τη ζωή σου, κοίτα να τη ζήσεις και μη σε νοιάζει για τους άλλους. Κοίτα την πάρτη σου, κοίτα τη δουλειά σου… Πρέπει να είσαι σκληρός γιατί αλλιώς θα σε πατήσουν…, κλείσου στο καβούκι σου γιατί το να δείχνεις ότι έχεις ανάγκη τους άλλους ανθρώπους, είναι αδυναμία…».
Φτάνει πια με όλα αυτά. Μας έχουν κάνει κούκλες με παγωμένο βλέμμα πίσω από τη βιτρίνα. Παγωμένοι και σε απόσταση ασφαλείας, ο καθένας με το δικό του «μην αγγίζετε» κρεμασμένο στο λαιμό του. Πρέπει να σπάσουμε αυτή τη βιτρίνα, να ξεκρεμάσουμε τα «μην αγγίζετε» και να αρχίσουμε να επικοινωνούμε ξανά. Χωρίς ντροπή, χωρίς φόβο να πούμε ότι έχουμε ανάγκη την τρυφερότητα και την κατανόηση των άλλων ανθρώπων, χωρίς φόβο να αντικρίσουμε τα αδιέξοδα της ζωής μας και να παραδεχτούμε και τα δικά μας λάθη. Χρειάζεται να ξαναδημιουργήσουμε την κοινότητα. Στις γειτονιές, στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, στις δουλειές να αρχίσουμε ξανά να μιλάμε, να επικοινωνούμε βαθιά και όχι τυπικά, να χτίζουμε σχέσεις. Αυτό είναι το πρώτο βήμα. Δεν είναι εύκολο. Χρειάζεται προσωπικές υπερβάσεις, χρόνο καθώς οι σχέσεις εμπιστοσύνης δε φτιάχνονται από τη μια μέρα στην άλλη και επίσης να βρεθούν και άλλοι άνθρωποι που να θέλουν να το κάνουν. Να οργανωθούμε, να φτιάξουμε τόπους συνάντησης, διαδικασίες συζήτησης και να αρχίσουμε να δρούμε από κοινού.
Φτιάχνοντας τέτοιες κοινότητες αρχίζουμε ήδη να αλλάζουμε την κατάσταση. Δεν είμαστε πια μόνοι και αδύναμοι. Έχουμε πολύ περισσότερες δυνατότητες. Μπορούμε να μοιραστούμε σκέψεις, συναισθήματα, πράγματα, γνώσεις και να αλληλοβοηθηθούμε. Μπορούμε ανάλογα με τις δυνάμεις μας να αρχίσουμε να αλλάζουμε άμεσα λιγότερα ή περισσότερα κομμάτια της καθημερινής μας ζωής. Μπορούμε να υπερασπιστούμε ο ένας τον άλλο απέναντι στις επιθέσεις και την καταστολή των από πάνω. Μπορούμε να αρχίσουμε να αγωνιζόμαστε για να αλλάξουμε μικρότερα ή μεγαλύτερα πράγματα. Μπορούμε συζητώντας να αλλάξουμε τους εαυτούς μας.
Και στη συνέχεια, αφού φτιάξουμε αυτές τις κοινότητες να προχωρήσουμε. Να ξεκινήσουμε να επανακαταλαμβάνουμε-απελευθερώνουμε μία μία όλες τις περιοχές του φυσικού κόσμου και της καθημερινής ζωής μας οι οποίες έχουν καταληφθεί από το εμπόρευμα. Όλες τις περιοχές οι οποίες έχουν περιφραχθεί-κλαπεί από τις ανθρώπινες κοινότητες για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των εξουσιαστών. Παράλληλα οι επιμέρους κοινότητες να δικτυωθούμε ώστε να μπορούμε να δρούμε πιο αποτελεσματικά και συντονισμένα.
Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η πορεία αυτή δε θα είναι εύκολη. Όχι μόνο γιατί αυτοί που θα σταθούν απέναντί μας θα είναι αρκετοί (και δε θα προέρχονται μόνο από τους από πάνω αλλά θα είναι και κάποιοι από τους από κάτω οι οποίοι θα επιλέξουν να πάρουν το μέρος των από πάνω). Αλλά γιατί αυτή η πορεία θα είναι ταυτόχρονα και μια εσωτερική μάχη του καθενός και της καθεμιάς μας με τον εαυτό του/της. Θα πρέπει παράλληλα με τον εξωτερικό αγώνα να πολεμήσουμε και τα εξουσιαστικά πρότυπα και συμπεριφορές που υπάρχουν μέσα μας καθώς και τις αλλότριες στάσεις ζωής που έχουμε υιοθετήσει ως αποτέλεσμα του ότι γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε σε έναν εξουσιαστικό και εμπορευματικό κόσμο. Πέρα από κάθε ντροπή και εγωισμό θα χρειαστεί να συζητήσουμε συλλογικά για τις συμπεριφορές αυτές και να βρούμε τους τρόπους με τους οποίους θα τις ξεπεράσουμε.
Τέλος, η δυσκολία βρίσκεται στο ότι οι μεσσίες μάς τελείωσαν. Δεν υπάρχουν πια έτοιμες λύσεις (ευτυχώς λέμε εμείς). Ούτε μπαμπάς Λένιν, ούτε κόμμα με την «σίγουρη» αλήθεια του. Τα τελευταία 100 χρόνια έγινε σαφές πώς όσοι είχαν τέτοιες έτοιμες λύσεις και ανέβηκαν στη εξουσία για να τις εφαρμόσουν, ανεξαρτήτως αν ήταν αριστεροί ή δεξιοί, κατέληξαν εν’ ονόματι αυτών των λύσεων να σφαγιάσουν τους από κάτω, ακόμα κι αυτούς που τους ανέβασαν στην εξουσία. Μόνοι μας θα φτιάξουμε τις λύσεις, με πειραματισμό και λάθη. Ο δρόμος φτιάχνεται περπατώντας. Όχι πια με ένα έτοιμο ολοκληρωμένο ιδεολογικό σχέδιο που θα προσπαθήσει να κάνει την πραγματικότητα να του μοιάζει, αλλά μόνο με μερικές βασικές αρχές με βάση τις οποίες θα αναζητούμε συγκεκριμένες λύσεις πάνω στα συγκεκριμένα προβλήματα που μας θέτει η ίδια η πραγματικότητα. Θα βαδίσουμε ρωτώντας που είπαν και κάποιοι πριν από εμάς… Ίσως να ακούγεται λίγο επισφαλές όλο αυτό. Είναι επισφαλές όντως. Όταν δεν έχεις μπαμπά, όταν έχεις τη ζωή σου στα χέρια σου παίρνεις κάποια ρίσκα… Η χειραφέτηση είναι δύσκολη αλλά είναι απαραίτητη. Κανείς δε σου εγγυάται την επιτυχία. Αλλά εδώ που φτάσαμε μήπως σου εγγυάται κανείς τίποτα όταν έχεις μπαμπά; Ας κοιτάξουμε τριγύρω… Ας κοιτάξουμε την ιστορία των τελευταίων 100 χρόνων… Σίγουρα πάντως ακόμη και αν κάνουμε λάθη, η ζωή μας θα έχει νόημα γιατί θα είναι δικές μας οι επιλογές. Αλλά δεν ξεκινάμε και από το μηδέν. Έχουμε την ιστορία και την εμπειρία των λαθών του παρελθόντος ώστε να μην τα επαναλάβουμε, αλλά να χαράξουμε νέες πορείες. Έχουμε επίσης παραδείγματα επιτυχημένων επιλογών και μορφών οργάνωσης και δράσης τα οποία είτε υπήρξαν για κάποιο χρονικό διάστημα στο παρελθόν πριν κατασταλούν είτε υπάρχουν στο παρόν και από τα οποία μπορούμε να πάρουμε ιδέες και εμπειρίες για το τι να κάνουμε. Έχουμε τέλος τις διαδικασίες μας οι οποίες είναι μια δικλείδα ασφαλείας ότι δε θα οδηγηθούμε σε νέους ολοκληρωτισμούς αφού οι επιλογές γίνονται από όλους και όχι από κάποιους που διατάζουν. Άλλωστε άλλοι στο Μεξικό και αλλού στο κόσμο που ξεκίνησαν πριν από εμάς προς την ίδια κατεύθυνση, έχουν φτάσει κάπου …
.
Και πρακτικά πώς; (μια ανάλυση και μια πρόταση για την πραγματικότητα του φυσικού)
Στο φυσικό η κοινότητα αν και χαροπαλεύει, ωστόσο είναι ακόμα ζωντανή. Υπάρχει αρκετός κόσμος ο οποίος συζητάει και δείχνει αλληλεγγύη με τους συμφοιτητές του. Οι άνθρωποι που είναι στο lifestyle και δεν τους νοιάζει τίποτα άλλο πέρα από τον εαυτούλη τους, τα πάρτι και την καριέρα είναι λιγότεροι και σίγουρα χαλαρότεροι και πιο προσεγγίσιμοι απ’ ότι σε άλλες σχολές. Επιπλέον υπάρχει μια κουλτούρα αγώνα. Κάνουμε συχνά γενικές συνελεύσεις οι οποίες παίρνουν «αγωνιστικές αποφάσεις» και υπάρχουν αρκετοί που ενδιαφέρονται για το τι συμβαίνει γύρω τους και θέλουν να κάνουν κάτι για να αλλάξουν τα πράγματα. Ωστόσο παρά τις ευνοϊκές για συζήτηση και αγώνα συνθήκες, σπάνια (έως ποτέ) οι αγώνες βρίσκονται πραγματικά στα χέρια μας, στα χέρια των αγωνιζόμενων φοιτητών και φοιτητριών. Αυτό που συμβαίνει είναι το γνωστό θέατρο που έχει παρακολουθήσει όποια και όποιος έχει συμμετάσχει έστω σε μία γενική συνέλευση: υπάρχουν από τη μια οι παρατάξεις οι οποίες βγαίνουν ως ειδικοί-παντογνώστες και μιλάν για κάθε τι μονοπωλώντας τη συνέλευση. Από την άλλη υπάρχει ο μη οργανωμένος κόσμος ο οποίος δεν τα έχει και τόσο ξεκάθαρα στο μυαλό του τα πράγματα και ο οποίος φοβάται να μιλήσει μην τυχόν και πει κάτι «λάθος» και πέσουν όλοι να τον φάνε. Η συμμετοχή του μη οργανωμένου κόσμου περιορίζεται στο να ψηφίσει στο τέλος το ένα είναι το άλλο πλαίσιο-έτοιμο πακέτο, το οποίο βέβαια δεν εκφράζει τις δικές του σκέψεις αλλά είναι το λιγότερο κακό σε σχέση με τα υπόλοιπα. Σε αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχει περιθώριο για την κοινότητα. Ούτε χώρος για προβληματισμό υπάρχει, ούτε για να πεις πώς νοιώθεις, ούτε για επικοινωνία και μοίρασμα βαθύτερο από τα τετριμμένα σλόγκαν και τον ξύλινο λόγο, ούτε περιθώριο να συνδιαμορφώσεις το τι θα κάνεις και πώς θα αγωνιστείς.
Λέμε πως αυτό δε συμβαίνει κατά τύχη. Τα πράγματα είναι έτσι γιατί όλες οι παρατάξεις[2] έχουν συμφέρον να είναι έτσι. Έχουν συμφέρον να μην υπάρχουν αγωνιζόμενοι άνθρωποι με αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στη συλλογική τους δύναμη, αλλά παθητικοί ψηφοφόροι που εναποθέτουν τις δυνάμεις τους στους ειδικούς. Έχουν συμφέρον γιατί μόνο έτσι γίνεται αναγκαία η ύπαρξή τους. Αν ο κόσμος καταλάβει ότι μπορεί να αποφασίσει μόνος του και αρχίσει να παίρνει πρωτοβουλίες δε θα χρειάζεται ούτε κόμματα, ούτε κυβερνήτες, ούτε κάθε είδους ειδικούς (του συνδικαλισμού, του αγώνα, της ζωής κλπ) και τότε όλοι αυτοί θα πρέπει να αλλάξουν δουλειά. Λέμε όλες οι παρατάξεις και το εννοούμε. Δε χαριζόμαστε πια ούτε στις αριστερές και ακροαριστερές παρατάξεις κι ας λένε στα λόγια ότι παλεύουν για τη συμμετοχή του κόσμου στους αγώνες, ας μιλούν για αμεσοδημοκρατία. Γιατί έχουμε εμπειρία. Έχουμε δει ξανά και ξανά με τις πράξεις τους να επιδιώκουν το ακριβώς αντίθετο, να καπελώσουν, να χαλιναγωγήσουν, να κατευθύνουν, να κλείσουν τη συζήτηση για ζητήματα που κατά την άποψή τους δεν είναι πολιτικά (τα 2/3 της πρώτης σελίδας για τις αριστερές παρατάξεις δεν είναι πολιτικά), να έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους τις ψήφους. Πιστεύουμε μάλιστα ότι και αυτές έχουν εξίσου μεγάλη ευθύνη για την κατάσταση που επικρατεί ακριβώς λόγω της διγλωσσίας τους. Γιατί είναι εύκολο να καταλάβεις που το πάνε αυτοί οι οποίοι μιλάνε καθαρά ενάντια στον αγώνα αλλά πολύ δυσκολότερο αυτοί που, ενώ στην πράξη θέλουν να τον καπελώσουν ή σε κάποια βολική στιγμή να τον ξεπουλήσουν για να αναδειχθούν οι ίδιοι, στα λόγια είναι υπέρ του. Αυτό που λέμε, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει κόσμος στη βάση των αριστερών παρατάξεων που να θέλει να αγωνιστεί και μάλιστα με τις καλύτερες των προθέσεων, αλλά πιστεύουμε ότι είναι καταδικασμένοι να αφομοιωθούν ή να χρησιμοποιηθούν από τους μηχανισμούς για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους.
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση θέλουμε να δημιουργήσουμε μια διαδικασία ισότιμης συζήτησης και οργάνωσης της δράσης μας στην οποία να μπορεί ο καθένας και η καθεμιά να εκφραστεί χωρίς να φοβάται να κάνει λάθος, όπου να μπορεί να λέει πώς νοιώθει και να μπορεί να βάλει ζητήματα που τον/την απασχολούν και να δούμε πώς μπορούμε όλοι μαζί να τα επιλύσουμε. Ζητήματα που δε θα αφορούν μόνο τις κεντρικές πολιτικές των από πάνω αλλά εξίσου την κοινή μας καθημερινότητα στη σχολή, την καθημερινότητα του καθενός έξω από τη σχολή, την αλληλεγγύη σε άλλους αγωνιζόμενους και ότι άλλο θέλει ο καθένας και η καθεμιά να θέσει προς συζήτηση.
Η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό του καθενός είναι να αλλάξουμε τον τρόπο διεξαγωγής της γενικής συνέλευσης. Αν και αυτό θα θέλαμε και εμείς ωστόσο νομίζουμε ότι η προσπάθεια αυτή άμεσα δεν έχει νόημα γιατί απαιτεί μια τεράστια σπατάλη ενέργειας. Πρακτικά ακόμη και αν έχουμε κάποιες προτάσεις για την αλλαγή του τρόπου λειτουργίας της συνέλευσης, ακόμη και αν αυτές οι προτάσεις ψηφιστούν από το σύλλογο φοιτητών θα πρέπει να συγκρουόμαστε συνεχώς με τους παραταξιακούς προκειμένου να εφαρμοστούν στην πράξη καθώς δε θα δεχτούν έτσι εύκολα τον περιορισμό των εξουσιών τους. Έτσι αντί να αφιερώνουμε τις δυνάμεις μας σε δημιουργικά πράγματα, θα την σπαταλούμε στη σύγκρουση με τους παραταξιακούς. Επιπλέον το καλύτερο που θα καταφέρουμε είναι ένας μικρός περιορισμός του μπάχαλου που αποτελεί τώρα η γενική συνέλευση. Σε καμία περίπτωση όμως δε θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε έδαφος για έκφραση του καθενός, για ποιοτική συζήτηση και βαθύτερη επικοινωνία όσο θα υπάρχουν μέσα στη συνέλευση παρατάξεις.
Συνεπώς η πρότασή μας είναι η εξής. Όλοι εμείς που είμαστε αποκλεισμένοι από τη λήψη των αποφάσεων και θέλουμε να συνδιαμορφώσουμε οι ίδιοι τα περιεχόμενα των αγώνων μας, αντί να σπαταληθούμε μέσα στη γενική συνέλευση, να κάνουμε αυτό που θέλουμε σε μια άλλη συνέλευση και στη γενική συνέλευση να πηγαίνουμε πλαίσια, ψηφίσματα ή άλλες προτάσεις που θα έχουμε φτιάξει από κοινού στη δικιά μας συνέλευση με το δικό μας τρόπο. Να δημιουργήσουμε μια συνέλευση αδιαμεσολάβητου αγώνα από την οποία θα αποκλείονται όλοι οι παραταξιακοί. Στη συνέλευση αυτή θα κουβεντιάζουμε ζητήματα που θέλει να θέσει κάθε συμφοιτητής και συμφοιτήτρια που συμμετέχει και θα αποφασίζουμε τι θέλουμε να κάνουμε για κάθε ένα. Στη συνέχεια με βάση τα εκάστοτε ζητήματα θα συνδιαμορφώνουμε από μηδενική βάση τα πλαίσια και τα ψηφίσματα που θα κατεβαίνουν στη γενική συνέλευση του συλλόγου φοιτητών. Στην περίπτωση που η πρότασή μας είναι σε μορφή πλαισίου, αν το πλαίσιο ψηφίζεται, θα υλοποιούμε τις προτάσεις μας και στη συνέχεια με νέα συζήτηση θα διαμορφώνεται και πάλι από μηδενική βάση ένα πλαίσιο για την επόμενη συνέλευση. Αν το πλαίσιο δεν ψηφίζεται θα δρούμε αυτόνομα για όσα ζητήματα δεν επιβάλλεται να υπάρχει απόφαση συλλόγου, ενώ για τα υπόλοιπα θα περιμένουμε.
Κάποιος μπορεί να πει ότι μια τέτοια διαδικασία είναι ουσιαστικά καπελωμένη από εμάς, το αυτόνομο σχήμα. Π.χ. εξωτερικά η διαδικασία που προτείνουμε μοιάζει πολύ με το Μ.Α.Σ. και τις επιτροπές αγώνα του ΚΚΕ. Πιστεύουμε ότι οι δύο διαδικασίες είναι πολύ διαφορετικές. Στις επιτροπές αγώνα του ΚΚΕ, δεν υπάρχει περιθώριο να αμφισβητήσεις τη γραμμή του ΚΚΕ και τα πλαίσια της επιτροπής αγώνα είναι πλαίσια ΚΚΕ. Στη διαδικασία που προτείνουμε δεν χρειάζεται να είσαι αυτόνομος για να συμμετέχεις. Δε ζητάμε από όλους να γίνουν αυτόνομοι. Τα πλαίσια δε θα έρχονται έτοιμα, θα συνδιαμορφώνονται από μηδενική βάση. Όποιος θέλει να προτείνει κάτι θα μπορεί να το φέρει, να το συνδιαμορφώσουμε και να μπει στο πλαίσιο που θα κατέβει στη γενική συνέλευση. Επίσης κάποια κομμάτια που θα προτείνει για το πλαίσιο κόσμος του αυτόνομου σχήματος θα συνδιαμορφώνονται όπως όλα τα υπόλοιπα, δε θα μπαίνουν έτσι. Επιπλέον ο κόσμος του αυτόνομου σχήματος θα συμμετέχει σε αυτή τη συνέλευση σαν άτομα και όχι σαν σχήμα ώστε να είναι η διαδικασία ισότιμη. Θεωρούμε πολύ σημαντικό η πολιτική που βγαίνει από την συνέλευση αδιαμεσολάβητου αγώνα να είναι συνδιαμορφωμένη και κατεκτημένη από όλους που ήταν μέσα, γιατί εναντιωνόμαστε στο να βγαίνει μια πολιτική θέση από κάποιους «ειδικούς» ενώ οι άλλοι απλά να επικροτούν. Σε καμία περίπτωση δε θέλουμε να επιβάλλουμε τις ιδέες και τις πολιτικές απόψεις του σχήματος.
Επειδή, όμως, θέλουμε η διαδικασία να είναι ισότιμη, απαιτείται υπευθυνότητα και δέσμευση από τον καθένα μας. Εφόσον θέλουμε να πάρουμε στα χέρια μας τους αγώνες, τότε πρέπει να καταλάβουμε ότι και η ευθύνη του αγώνα βρίσκεται στα χέρια μας.
Επιπροσθέτως, όντας κάθετα αντίθετοι με τη λογική της ανάθεσης, αλλά και με τη λογική που λέει ότι οι ειδικοί παράγουν την πολιτική και οι υπόλοιποι ψηφίζουν τη λιγότερο κακή, δεν μπορούμε παρά να ζητάμε την ψήφιση του πιθανού πλαισίου που θα κατεβαίνει στη Γ.Σ. μόνο από αυτούς που το συνδιαμόρφωσαν ή από αυτούς που θέλουν να έρθουν στην επόμενη συνέλευση αδιαμεσολάβητου αγώνα. Επίσης το πλαίσιο θέλουμε να ψηφίζεται μόνο από άτομα που είναι πρόθυμα να συμμετέχουν στην πραγμάτωση των δράσεων που το πλαίσιο καλεί.
Παρ’ όλο που τα πλαίσια μέσα στη συνέλευση αδιαμεσολάβητου αγώνα θα συνδιαμορφώνονται από μηδενική βάση, θεωρούμε αναγκαίο να μπουν ορισμένα μίνιμουμ για το ποιοι θα συμμετέχουν στη συνέλευση προκειμένου να είναι εφικτή αυτή η συνδιαμόρφωση. Δηλαδή να μπορούμε να συζητήσουμε εποικοδομητικά και να μην αναλωνόμαστε σε συζητήσεις που δε θα βγάλουν κάπου. Έτσι λοιπόν στη συνέλευση αδιαμεσολάβητου αγώνα δεν μπορούν να συμμετέχουν:
- Παραταξιακοί, δηλαδή όλοι όσοι είναι μέλη ομάδων και οργανώσεων που κατεβαίνουν στις φοιτητικές εκλογές ή σε άλλες εκλογές όπου αναδεικνύονται άνθρωποι με δικαίωμα να αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς
- Φασίστες, ρατσιστές, εθνικιστές ακόμη και αν δεν κατεβαίνουν σε εκλογές
- Όσοι θεωρούν τον καπιταλισμό ένα ανθρώπινο σύστημα, όσοι δηλαδή δεν βλέπουν πουθενά πρόβλημα σε αυτά που περιγράψαμε στην πρώτη σελίδα του κειμένου.
Τα χαρακτηριστικά αυτά μπαίνουν γιατί αλλιώς η συνδιαμόρφωση είναι ανέφικτη όσο καλή διάθεση και αν υπάρχει. Αν π.χ. πεις σε κάποιον ότι δε θέλεις να σε εκμεταλλεύονται και να βγάζουν κέρδος εις βάρος σου και αυτός σου πει ότι δεν έχει πρόβλημα ή ότι του αρέσει, δε πρόκειται να βγει άκρη ποτέ γιατί ο άνθρωπος με τον οποίο μιλάς δεν αισθάνεται ότι υπάρχει πρόβλημα.
.
Σας καλούμε να συζητήσουμε πάνω στην πρόταση για τη σύσταση συνέλευσης αδιαμεσολάβητου αγώνα Τρίτη 14/12 στις 17:00 στο φουαγιέ του Φυσικού
.
8/12/2010
Αυτόνομο Σχήμα Φυσικού (persona non grata)