Οι πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις τον τελευταίο χρόνο σχετίζονται στο σύνολο του πλανήτη με αυτό που οι από πάνω ονομάζουν οικονομική κρίση αλλά εμείς προτιμάμε να το ονομάζουμε κρίση της καπιταλιστικής κοινωνίας στο σύνολό της. Αν και οι από πάνω τελευταία αρχίζουν να μιλούν για το τέλος της κρίσης βλέποντας τα χρηματιστήρια τους να ανακάμπτουν, αυτό είναι κάτι που τουλάχιστον αυτή τη στιγμή εμείς εκτιμούμε πως είναι επιφανειακό. Κι αυτό γιατί κανένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στην οικονομική κατάρρευση δεν έχει εξαφανιστεί ή επιδιορθωθεί. Η άνοδος των χρηματιστηρίων είναι μονάχα το αναμενόμενο αποτέλεσμα της ένεσης χρημάτων που δόθηκε τον περασμένο Οκτώβρη έως Μάρτη από τα κράτη ανά τον κόσμο, στις τράπεζες και άλλες επιχειρήσεις που κινδύνευαν να πτωχεύσουν – του περίφημου εκείνου “πακέτου στήριξης” που συνιστά μία από τις μεγαλύτερες ληστείες χρημάτων των από κάτω, των τελευταίων χρόνων.
Απόδειξη του ότι η κρίση δεν τελειώνει είναι το γεγονός ότι ενώ τα χρηματιστήρια ανεβαίνουν, οι κοινωνίες εξαθλιώνονται ολοένα και περισσότερο. Στην πραγματικότητα το «πάρτυ» (μακάρι να ήταν πάρτυ) μόλις αρχίζει… Έχει αναρωτηθεί κανείς από πού θα βρεθούν τα χρήματα που δόθηκαν από τα κράτη στις τράπεζες και στις επιχειρήσεις ή με ποιον τρόπο θα ανακάμψει η κερδοφορία των επιχειρήσεων; Όπως φαντάζεστε αυτά θα γίνουν με το ακόμη μεγαλύτερο ξεζούμισμα των από κάτω. Εδώ είμαστε λοιπόν! Και κάτι ακόμη: το ξεζούμισμα αυτό πρέπει να γίνει και θα επιδιωχθεί παντού να γίνει από όποια κυβέρνηση και να βρίσκεται στην εξουσία. Έτσι λοιπόν, για την ελληνική πραγματικότητα, όσο γρηγορότερα το αποδεχθούμε αυτό και σταματήσουμε να πιστεύουμε ότι με τη νέα κυβέρνηση θα αλλάξει κάτι, τόσο καλύτερα για εμάς.
Η κατάσταση, λοιπόν, είναι ρευστή κάτι που την καθιστά επικίνδυνη και ταυτόχρονα ελπιδοφόρα. Ιστορικά βλέπουμε ότι σε περιόδους κρίσης ο κόσμος πολώνεται (είτε συντηρητικοποιείται είτε ριζοσπαστικοποιείται). Κατά συνέπεια, πρέπει να είμαστε πολύ προσεχτικοί. Θα αναλύσουμε τι εννοούμε με αυτό.
Σε τέτοιες περιόδους το σύστημα χρησιμοποιεί κάποια βασικά επικοινωνιακά του όπλα:
- Την παρουσίαση της οικονομίας σαν ένα ενιαίο κατασκεύασμα από το οποίο όλοι ωφελούμαστε όταν λειτουργεί ομαλά, ή όλοι ζημιωνόμαστε όταν μπλοκάρει (όπως τώρα σε περίοδο κρίσης).Παρουσιάζουν την κρίση, ένα πρόβλημα δικό τους, σαν πρόβλημα όλης της κοινωνίας χρησιμοποιώντας όρους όπως «στο όνομα του εθνικού οφέλους» και «θυσίες από όλους για το ξεπέρασμα της κρίσης» . Η τακτική αυτή έχει ως σκοπό να αποπροσανατολίσει τον κόσμο και εν τέλει να τον πείσει ότι είναι λογικό να πάρει στους ώμους του το βάρος της μείωσης της δικιάς τους κερδοφορίας.
- Αξιοποιώντας τη λογική «όλοι εναντίον όλων» που χρόνια έχει καλλιεργήσει, επιδιώκει να βάλει τους καταπιεσμένους να μαλώνουν μεταξύ τους, ώστε η οργή που προκαλείται από τη χειροτέρευση των συνθηκών διαβίωσής τους αφενός να εκτονώνεται, αφετέρου να μην υπάρχει κίνδυνος να στραφεί ενωμένη (και άρα με αξιώσεις) εναντίον του. Για αυτό το σκοπό κατασκευάζει εχθρούς, τους οποίους προβάλλει ως εχθρούς της κοινωνίας. Οι «εχθροί» αυτοί μπορεί να είναι είτε «εξωτερικοί» (δηλαδή από άλλο κράτος) όπως οι μετανάστες, είτε «εσωτερικοί» (πολίτες του ίδιου κράτους που τους θεωρεί εχθρούς) όπως οι αντιεξουσιαστές.
- Αξιοποιεί το αίσθημα ανασφάλειας που προκαλείται στην κοινωνία από τις δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον προκειμένου σταδιακά να προωθήσει τη συντηρητικοποίηση και φασιστικοποίηση της, με παρόμοιο τρόπο με αυτό που σταδιακά συνέβη και μετά την κρίση του 1929 με τελικό αποτέλεσμα την εγκαθίδρυση φασιστικών καθεστώτων σε πολλές χώρες. Σε αυτήν την κατάσταση ανασφάλειας, αξίες όπως αυτές του ατομικισμού και του ανταγωνισμού με τον συνάνθρωπό σου, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να ανθίσουν. Ο κόσμος κοιτάει την πάρτη του και κλείνεται στο μικρόκοσμό του, δείχνοντας πλέον και φανερά μια αφοπλιστική αδιαφορία για την υπόλοιπη κοινωνία. Τέτοιες λογικές αντιτίθενται στη δημιουργία συλλογικών δεσμών διεκδίκησης και αγώνα, αφήνοντας έτσι ανοιχτό το πεδίο στους από πάνω να επιβάλουν τις όποιες καταστροφικές για τους από κάτω οικονομικές, νομικές, και ηθικές καταστρατηγήσεις απαιτούνται για να αυξήσουν την κερδοφορία τους, μιας και πλέον όχι μόνο δεν θα υπάρχει ουσιαστική αντίδραση αλλά θα είναι αποδεκτές από την κοινωνία, ως αναγκαίο κακό για την ορθοπόδηση του συστήματος και τη υποτιθέμενη μελλοντική εξασφάλιση. Στην ουσία, αν η κοινωνία ακολουθήσει αυτό το δρόμο, τους δίνεται η ευκαιρία να επιτεθούν σε όποια κοινωνικά δικαιώματα και κεκτημένα έχουν μείνει όρθια ακόμα και εμποδίζουν την ακόρεστη και ζωτικής σημασίας για αυτούς αύξηση των κερδών τους.
Ας δούμε τώρα λίγο πιο αναλυτικά τη μορφή που παίρνει η επίθεση των από πάνω:
Η επίθεση των από πάνω στους εργαζόμενους παίρνει τη μορφή της περαιτέρω ελαστικοποίησης των σχέσεων εργασίας, της απόπειρας καταστρατήγησης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και μείωσης των μισθών, την επιδίωξη για κατάργηση τη κυριακάτικης αργίας, τη μείωση των μέτρων ασφαλείας κατά την εργασία (με αποτέλεσμα αμέτρητα εργατικά ατυχήματα – δολοφονίες), τις μαζικές απολύσεις λόγω μείωσης της παραγωγής προκειμένου να διατηρηθεί η κερδοφορία σε υψηλά επίπεδα, το κλείσιμο εργοστασίων ακόμα και αν έχουν πάρει υπέρογκες επιχορηγήσεις από το κράτος, την προώθηση του κατακερματισμού και του ανταγωνισμού μεταξύ των εργαζομένων.
Η επίθεση όμως δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους, αφορά το σύνολο των από κάτω. Άλλες εκφάνσεις της επίθεσης, που αφορούν όλη την κοινωνία είναι οι νέοι φόροι, η διάλυση των νοσοκομείων και του ασφαλιστικού συστήματος, η εντατικοποίηση των πανεπιστημίων, οι ιδιωτικοποιήσεις (π.χ. του ΟΣΕ, των λιμανιών, της επιχείρησης ύδρευσης στη Θεσσαλονίκη, η δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων – βαφτισμένα «κολέγια», η παραχώρηση των τελευταίων θεσμών πρόνοιας (τύπου φοιτητική λέσχη) σε ιδιώτες) και βέβαια η επέκταση των περιφράξεων – η μετατροπή ολοένα περισσότερων κοινών σε ατομική ιδιοκτησία. Παραδείγματα του τελευταίου είναι οι καταπατήσεις και οι αλλαγές χρήσης γης σε καμένες δασικές εκτάσεις, οι προσπάθειες για τον έλεγχο του internet και της ελεύθερης διακίνησης software, οι βιοτεχνολογικές πατέντες που μετατρέπουν λειτουργίες οργανισμών σε ατομική ιδιοκτησία και άλλες περιφράξεις (οι οποίες δεν έχουν πάρει ακόμα τελική μορφή) τις οποίες οι από πάνω θα επιδιώξουν να εγκαθιδρύσουν μέσω αυτού που ονομάζουν πράσινη ανάπτυξη. (Έτσι λοιπόν το θέμα της πράσινης ανάπτυξης δεν είναι τόσο αθώο όσο φαίνεται εκ πρώτης όψεως – το νου μας…).
Στο πλαίσιο του αποπροσανατολισμού από αυτήν την επίθεση, προσπαθούν να στρέψουν την προσοχή αλλού φέρνοντας με τη βοήθεια των ΜΜΕ στο επίκεντρο άσχετα ζητήματα (τύπου γρίπη των χοίρων, κύμα κακοκαιρίας, εσωκομματικές αντιπαραθέσεις κλπ), αξιοποιούν το προτελευταίο όπλο τους που είναι οι εκλογές και βέβαια για παν ενδεχόμενο ενισχύουν και το έσχατο όπλο τους – τα όπλα τους με κυριολεξία της λέξης: προμηθεύονται και νομιμοποιούν νέα όπλα για την καταστολή διαδηλώσεων, νέα συστήματα παρακολούθησης και καταγραφής (κάμερες, καταγραφή DNA, τηλεφωνικές παρακολουθήσεις) κλπ..
Αύξηση στην καταστολή και στην αστυνομοκρατία παρατηρείται ήδη. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά: αύξηση της παρουσίας της αστυνομίας σε όλες τις γειτονιές, ξυλοδαρμός μεταναστών (και όχι μόνο), προσαγωγές πάνω από 60 ατόμων την μέρα τον τελευταίο καιρό στα Εξάρχεια, επιθετική τακτική απέναντι στις αντιεξουσιαστικές καταλήψεις και τις συλλογικές καταλήψεις για στέγαση, χρήση για πρώτη φορά του κουκουλονόμου κ.α…
Η καταστολή έχει ενταθεί πατώντας πάνω στο αίτημα για τάξη και ασφάλεια – ένα αίτημα τόσο της εξουσίας όσο κι ενός κομματιού της κοινωνίας, κυρίως μικροαστικής προέλευσης. Από τη μια το αίτημα αυτό καλλιεργείται από τα πάνω για να αποπροσανατολίσει από την εκμετάλλευση, τις κοινωνικές ανισότητες που εντείνονται και τις αυθαιρεσίες του κράτους και των αφεντικών εναντίον των από κάτω. Από την άλλη το αίτημα αυτό έρχεται από ένα κομμάτι της κοινωνίας το οποίο στρέφεται στο κράτος-προστάτη της ατομικής ιδιοκτησίας, ζητώντας την προστασία της ατομικής του μικροϊδιοκτησίας (και της θέσης του ως σχετικά προνομιούχου που αυτή συνεπάγεται) η οποία τίθεται σε κίνδυνο αφενός από την οικονομική συμπίεση που επιφέρει η πτώση της κερδοφορίας λόγω κρίσης, αφετέρου από το ολοένα ογκούμενο πλήθος εξαθλιωμένων.
Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τα εξής:
Όσον αφορά τους από πάνω, η εγκληματικότητα την οποία επικαλούνται έχει ως αίτιο τη δική τους πολιτική που συνειδητά περιθωριοποιεί κάποια κομμάτια της κοινωνίας και στην ουσία τα οδηγεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Είναι δηλαδή υποκρισία να μας προστατεύουν από τα αποτελέσματα των δικών τους πολιτικών.
Όσον αφορά τα κομμάτια εκείνα της κοινωνίας που στρέφονται στο κράτος ζητώντας προστασία της ιδιοκτησίας τους και των προνομίων τους ως μικροαφεντικών, είναι σε μεγάλο βαθμό αδιέξοδη και σε κάθε περίπτωση εξαιρετικά επικίνδυνη. Είναι αδιέξοδη γιατί πολλοί από αυτούς αργά η γρήγορα θα πεταχθούν έξω από τον «παράδεισο» της μικροϊδιοκτησίας και θα μετατραπούν σε άνεργους ή μισθωτούς. Και είναι εξαιρετικά επικίνδυνη γιατί αυτοί που θα “διασωθούν”, θα “διασωθούν” με το να γίνουν ένας από τους βασικούς πυλώνες του νέου ολοκληρωτισμού που αναδύεται.
Όμως, η επιχείρηση των από πάνω (η οποία είναι παγκόσμια και όχι μόνο ελληνική) που περιγράφεται παραπάνω, παίρνει απαντήσεις. Μπορεί οι απαντήσεις αυτές να είναι προς το παρόν αποσπασματικές και συχνά ανεπαρκείς, είναι όμως υπαρκτές και δείχνουν ένα δρόμο.
Οι από τα κάτω ανά τον κόσμο αντιστέκονται. Στην Κίνα οι εργάτες διεκδικούν (και συχνά πετυχαίνουν) τη μη ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων ή το να μην απολυθούν με απεργίες, ομηρίες στελεχών της επιχείρησης και δυναμικές συγκρούσεις με την αστυνομία. Στην Ν. Κορέα το καλοκαίρι που μας πέρασε ένα εργοστάσιο της αυτοκινητοβιομηχανίας στο οποίο οι εργαζόμενοι διεκδικούσαν να μην απολυθούν έμεινε κατειλημμένο για 77 μέρες και η αστυνομία που το πολιορκούσε για εβδομάδες κατάφερε να το ανακαταλάβει μονάχα όταν κινητοποίησε 3000 αστυνομικούς, ελικόπτερα και τις ειδικές δυνάμεις. Στην Γαλλία οι εργαζόμενοι διεκδικούν επίσης δυναμικά το να μην απολυθούν με απεργίες, ομηρίες στελεχών και απειλές για ανατίναξη του εργοστασίου. Στο Περού οι αυτόχθονες του Αμαζονίου, αντιστάθηκαν επιτυχώς το καλοκαίρι στην παραχώρηση (και συνακόλουθη καταστροφή) του δάσους προκειμένου να γίνει εξόρυξη πετρελαίου. Στη Βραζιλία οι καταλήψεις γης μεγαλοτσιφλικάδων από ακτήμονες αγρότες συνεχίζονται, στο νοτιοανατολικό Μεξικό οι αυτόνομες κοινότητες των Ζαπατίστας συνεχίζουν να υπάρχουν, σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής οι άνθρωποι εξεγείρονται ενάντια στην αύξηση των τιμών των τροφίμων και τη στέρηση του νερού.
Όσον αφορά την Ελλάδα οι αντιστάσεις είναι και εδώ υπαρκτές: το μαθητικό κίνημα των τελευταίων χρόνων, το φοιτητικό κίνημα του 2006-2007, η απεργία πείνας στις φυλακές τον περασμένο Οκτώβρη, η εξέγερση του περασμένου Δεκέμβρη, το κίνημα αλληλεγγύης στην Κ. Κούνεβα, η μικρή εξέγερση των μεταναστών το Μάη στην Αθήνα με αφορμή το ότι μπάτσος πάτησε το κοράνι με το πόδι του σε ένδειξη ισχύος, η αντίσταση στις διώξεις εναντίον των μεταναστών (οι οποίες ξεκίνησαν το καλοκαίρι και συνεχίζονται μέχρι σήμερα με προτελευταίο επεισόδιο το θάνατο (ουσιαστικά τη δολοφονία) μετανάστη στη Νίκαια στην Αθήνα κατόπιν βασανιστηρίων που δέχθηκε στο τοπικό αστυνομικό τμήμα και τελευταίο τις συνεχιζόμενες επιχειρήσεις «σκούπα» στο κέντρο της Αθήνας), τα μπλοκαρίσματα μεταγωγών μεταναστών, οι απεργίες πείνας των μεταναστών είτε για χαρτιά είτε λόγω των αφόρητων συνθηκών κράτησης τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (κατά κόσμον «κέντρα κράτησης»), οι αγώνες εργαζομένων για επαναπρόσληψη συναδέλφων τους που απολύονται λόγω της συνδικαλιστικής τους δράσης ή λόγω της συμμετοχής τους σε απεργίες, η υπεράσπιση των αντιεξουσιαστικών καταλήψεων που απειλούνται με καταστολή, οι τοπικοί αγώνες των συνελεύσεων κατοίκων (όχι βέβαια των φασιστικών τύπου Αγ. Παντελεήμονα) ενάντια στα ΧΥΤΑ, ενάντια στις κεραίες κινητής τηλεφωνίας, για επανοικειοποίηση των δημόσιων χώρων κλπ είναι όλα εκφράσεις των αντιστάσεων.
Κάπως έτσι αντιλαμβανόμαστε τη συγκυρία στην οποία βρισκόμαστε. Είναι λοιπόν στο χέρι μας, στο χέρι της κοινωνίας, να ακολουθήσει αυτόν το δρόμο της αντίστασης. Σε αυτόν το δρόμο θεωρούμε επί του παρόντος κρίσιμης σημασίας δύο πράγματα:
- την προσπάθεια οι αγωνιζόμενοι σε διαφορετικούς αγώνες, να συναντηθούν, να επικοινωνήσουν και να συμπράξουν. Είναι αναγκαίο να συναντηθούμε αν θέλουμε να εξελίξουμε τις αντιλήψεις και τις πρακτικές μας και είναι αναγκαίο να ενώσουμε τις δυνάμεις μας αν θέλουμε να μπορούμε να αντιπαραθετόμαστε και να πράττουμε πιο αποτελεσματικά.
- να απεγκλωβίσουμε τη σκέψη μας από το υπάρχον σύστημα και να αρχίσουμε να οραματιζόμαστε ξανά, να φανταστούμε πως θέλουμε να ζούμε και στη συνέχεια να προσπαθήσουμε να πραγματώσουμε τις επιθυμίες μας. Θεωρούμε βέβαια ότι η εποχή των συγκροτημένων πολιτικών προγραμμάτων έχει παρέλθει. Αλλά πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να θέσουμε κάποιες αξίες με βάση τις οποίες θα πορευθούμε. Σαν συνεισφορά προς αυτό εμείς λέμε ότι θέλουμε να ζήσουμε μέσα σε σχέσεις κοινότητας και αλληλεγγύης, χωρίς εμπόρευμα, κέρδος και μισθωτή εργασία, χωρίς καπιταλισμό. Και θέλουμε επίσης να αποφασίζουμε εμείς για τις ζωές μας από κοινού και ισότιμα και όχι κάποιοι άλλοι να μας λένε πώς θα ζούμε. Ακόμη ότι θέλουμε να ζούμε σε ισορροπία με τη φύση, της οποίας είμαστε κομμάτι.
.
19/10/2009
Αυτόνομο Σχήμα Φυσικού (persona non grata)
.
ΥΓ.: Επειδή τα ΜΜΕ της εξουσίας πουλάνε μεγάλα παραμύθια, αποσιωπούν ειδήσεις και διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, ρίχνετε καμιά ματιά και στα κινηματικά site ενημέρωσης: http://athens.indymedia.org, http://indy.gr. Παρά τις προβληματικές τους, αποτελούν μια σημαντική πηγή αδιαμεσολάβητης ενημέρωσης.